Met de inwerkingtreding van de Wet Introductie Gecombineerde Geslachtsnaam per 1 januari 2024 is het voortaan mogelijk om uw kind een dubbele achternaam te geven. Onder bepaalde voorwaarden is dit ook mogelijk voor kinderen die vóór 1 januari 2024 geboren zijn.
Voor ieder kind dat geboren is op óf na 1 januari 2024 geldt dat het de achternaam van beide ouders kan (gaan) dragen. In juridisch jargon wordt er gesproken van een ‘geslachtsnaam’, maar in dit artikel wordt het begrip ‘achternaam’ aangehouden. Ieder kind dat geboren wordt krijgt een voor- en een achternaam. Een kind en diens ouders (en bloedverwanten) staan in een zogeheten ‘familierechtelijke betrekking’ met elkaar. Daarmee wordt een juridische band genoemd en menigeen denkt dan direct aan de juridische band in de zin van de stamboom in de mannelijke lijn, waarmee een link wordt gelegd naar het ‘namenrecht’. Lange tijd – sinds de invoering van de Burgerlijke Stand in Nederland in het jaar 1811 – was het alleen mogelijk om een kind de achternaam van de vader te geven. In het jaar 1998 is de wet gewijzigd waardoor het tevens tot de mogelijkheid behoorde om een kind de achternaam van de moeder te geven. Vanaf toen tot 1 januari 2024 was het dus zo dat een kind dus óf de achternaam van de vader kreeg óf van de moeder (of in geval van paren van gelijk geslacht, de achternaam van één van beide juridische ouders).
Anno 2024 is er derhalve keuzevrijheid. We nemen een voorbeeld. Vader Aarts en moeder Bouwman zijn op 2 januari 2024 ouders geworden van Celine. Anno 2024 kan er gekozen worden voor de volgende (combinatie van) achterna(a)m(en):
- Aarts;
- Bouwman;
- Aarts Bouwman;
- Bouwman Aarts.
U ziet het, een koppelstreepje wordt niet geplaatst in geval van een dubbele achternaam.
Voor personen die op dit moment al een dubbele achternaam hebben, zoals ‘Cabau van Kasbergen’ geldt dat deze naam alsdan – per 1 januari 2024 – als een enkelvoudige achternaam moet worden gezien. Bewust wordt dit ‘bekende’ voorbeeld benoemd, om daarmee te duiden dat in bepaalde landen – waaronder begrepen Spanje – een dubbele achternaam al tot de mogelijkheden behoorde. Sterker nog, ingevolge Spaanse wetgeving krijgen kinderen daar automatisch twee namen en valt er dus maar weinig te kiezen, maar dat terzijde. Vanuit de Nederlandse samenleving was er kennelijk een toenemende vraag naar, om welke reden de wetgever hierin tegemoet is gekomen.
Wanneer dochter Celine in opgemeld voorbeeld de achternaam ‘Aarts Bouwman’ krijgt en zij – op haar beurt – een kind zou krijgen met een partner die ook een dubbele achternaam heeft, dan geldt dat zij en haar partner ieder één achternaam aan hun beider kind kunnen geven. Dan geldt dus een maximum van twee achternamen.
Weliswaar krijgen ouders van kinderen die nu geboren worden een zekere keuzevrijheid; de wetgever heeft tevens nagedacht over een overgangsregeling voor ouders die (anders) net ‘achter het net zouden vissen’. Kinderen geboren vóór 1 januari 2024 kunnen derhalve onder bepaalde condities met terugwerkende kracht eveneens een dubbele achternaam krijgen.
- Het oudste kind van de ouders in kwestie moet dan op of na 1 januari 2016 zijn geboren;
- Broertjes en/of zusjes van dezelfde ouders dienen dezelfde achternaam(combinatie) te krijgen;
- De aanvraag dient te zijn gedaan voor 1 januari 2025.
Wat blijft is, dat beide gezaghebbende ouders het eens moeten zijn over de keuze van de achternaam. Indien dat het geval is kunnen de ouders hiervoor tezamen terecht bij hun gemeente. Indien ouders die samen het gezag uitoefenen het niet eens zijn met elkaar over de keuze van de achternaam(combinatie) kan dit worden voorgelegd aan de kinderrechter. Indien u onder de overgangsregeling valt moet derhalve niet te lang gewacht worden, wanneer de andere ouder andere wensen heeft in deze.