Wie zijn billen brandt moet op de blaren zitten. Een gezegde dat je in geval van een verkeersboete duur kan komen te staan. Wie een boete niet tijdig betaalt, riskeert namelijk een verhoging. Maar mensen die wel willen betalen, maar dit vanwege problematische schulden niet kunnen, worden hierdoor onnodig dieper in de problemen gebracht. Onlangs werd bekend dat in bijna 125.000(!) huishoudens problematische schulden hebben die mede door onbetaalde CJIB-boetes zijn ontstaan.

Verdriedubbeling van het boetebedrag

Een CJIB boete komt je al snel duur te staan. Een lichte snelheidsovertreding wordt na een eerste aanmaning met 50% verhoogd, bij een tweede herinnering verdubbelt het bedrag. Zo is een boete van € 149,- in mum van tijd verdriedubbeld naar € 447,-. Is dit het doel van de opgelegde verhogingen? En hoe staat dit in verhouding tot de “noodstopprocedure” die in 2020 door de Minister van Rechtsbescherming is geïntroduceerd?

Noodstopprocedure CJIB

In 2020 is door Minister Dekker een procedure ontwikkeld (en later ook ingevoerd) die inhoudt dat mensen die door schulden hun boete niet kunnen betalen een ‘noodstop’ kunnen aanvragen voor de duur van maximaal 4 maanden om tot adem te komen. Het CJIB schort dan de inning op en er worden geen nieuwe verhogingen opgelegd. Met deze procedure heeft de Minister invulling willen geven aan de Brede schuldenaanpak van het kabinet.

Maar wat heeft deze ‘noodstop’ voor zin als er al twee verhogingen zijn opgelegd? Justitie heeft laten weten dat er een onderzoek loopt naar de doelmatigheid van de verhoging van deze boetes. Daarmee zijn helaas de problematische schulden niet opgelost. Van belang is dus om zo snel mogelijk aan de bel te trekken.

Hoe kan ik die knop indrukken?

Bij het vooruitzicht dat je een boete niet kunt betalen, ook niet in termijnen, is van belang dat er zo snel mogelijk contact wordt opgenomen met het CJIB. Er kan dan een noodstop worden aangevraagd voor maximaal 4 maanden. Het CJIB beoordeelt of deze noodstop wordt verleend. In die 4 maanden krijg je even adempauze. Er worden geen innings- en incassomaatregelen verricht en er worden geen (nieuwe) verhogingen opgelegd. Tijdens deze 4 maanden dien je je te melden bij een organisatie voor schuldhulpverlening. Als dit schuldhulpverleningstraject wordt gestart, kan de noodstop met nog eens 8 maanden worden verlengd.

Na afloop van deze 12 maanden in totaal kan de boete in termijnen worden afbetaald. Sommige schulden kunnen echter worden afgekocht tijdens een schuldhulpverlenings-traject. Het is dus raadzaam op tijd aan de bel te trekken en je tot een deskundige schuldhulpverlener te wenden.

Landelijke Pauzeknop

In het verlengde van deze noodstopprocedure is in 2023 ook een Landelijke Pauzeknop ontwikkeld. Met deze pauzeknop wordt niet alleen aan het CJIB, maar ook aan alle andere schuldeisers gevraagd om geen innings- en incassomaatregelen te verrichten. Dit levert dus in een zo vroeg mogelijk stadium een “schuldenrust” op voor zowel de schuldenaar als de schuldhulpverlener. Bovendien levert dit ook een kostenbeperking voor de schuldeiser(s) op. Het verrichten van innings- en incassomaatregelen kost immers ook vaak veel geld. Zonde, want iemand met problematische schulden kan dit niet volledig terug betalen.

Met het “indrukken” van deze pauzeknop wordt een pauzeperiode van 8 maanden gecreëerd.  In die tijd kan worden onderzocht of tot een regeling met de schuldeisers kan worden gekomen.

Het wettelijk traject om tot een sanering van schulden te komen is per 1 juli 2023 verkort naar 18 maanden. Ook is het “makkelijker” om in de Wsnp terecht te komen. Maar is dit de enige optie om tot een oplossing voor schulden te komen? Nee, er zijn ook andere mogelijkheden. Duren deze ook 18 maanden? Nee, het kan veel sneller!

Het saneren van schulden start met het doorlopen van het minnelijk traject. Tijdens dit traject wordt onderzocht of tot een minnelijke regeling met de schuldeisers kan worden gekomen. In de volksmond ook wel “het afkopen van schulden” genoemd. Er wordt berekend welk bedrag de schuldenaar aan moet bieden aan zijn schuldeisers. Dit moet voor schuldeisers ten minste gelijk zijn aan of gunstiger dan het bedrag dat zij zouden ontvangen tijdens de Wsnp (Wet schuldsanering natuurlijke personen). Al het vermogen en een deel van de inkomsten worden dus betrokken bij dit voorstel.

Het aanbod

Krijg je dan alleen maar leefgeld tijdens dit traject? Nee. Helaas is dit een veel voorkomende misvatting. Het gehele inkomen, inclusief toeslagen, mag worden behouden. Er dient slechts gedurende 18 maanden een bepaald bedrag af te worden gedragen dat is berekend door de schuldhulpverlener. Mocht er een derde (zoals een kennis, vriend of familielid) zijn die het totaalbedrag in één keer ter beschikking kan stellen, dan mag dat. Daarmee worden in een keer alle schulden “afgekocht”. Soms is het dus mogelijk om binnen afzienbare tijd (een kwestie van weken) tot een oplossing voor de schulden te komen.

Geen algeheel akkoord

Hoe zit het dan als niet alle schuldeisers instemmen? Komt dan meteen de Wsnp aan de orde? Nee. Uit de praktijk is gebleken dat veel schuldhulpverleners hiertoe wel over gaan. Zonde. Het zogeheten dwangakkoord behoort namelijk ook tot de mogelijkheden. Een mogelijkheid die veel partijen niet kennen. Bij een dwangakkoord wordt de rechtbank verzocht om de weigerachtige schuldeiser(s) te dwingen om alsnog in te stemmen met het aangeboden voorstel. Wijst de rechtbank dit verzoek toe, dan is het akkoord tot stand gekomen en is men na uitvoering daarvan schuldenvrij. Wijst de rechtbank het verzoek af, dan komt de aanvraag tot toelating tot de Wsnp aan de orde.

Wetswijzigingen Wsnp

Per 1 juli 2023 is de wet op een aantal punten gewijzigd. Een van de wetswijzigingen is de verkorting van de looptijd. Waar voorheen de looptijd van de Wsnp 36 maanden bedroeg, is dit verkort naar 18 maanden.

Tevens kan vanaf 1 juli 2023 de looptijd van het minnelijk traject in mindering worden gebracht op de looptijd van de Wsnp. Weer een mogelijkheid om sneller tot een schuldenvrije toekomst te komen. Maar er is nog meer.

Is op voorhand al duidelijk dat het minnelijk traject niet slaagt omdat één of meerdere schuldeisers hebben aangegeven per definitie niet in te zullen stemmen? Dan hoeft het minnelijk traject niet te worden doorlopen en kan direct om toegang tot de Wsnp worden verzocht.

Tot slot is o.a. de “te goeder trouw” toets gewijzigd. Voorheen werd getoetst of de schulden (dan wel het onbetaald laten daarvan) in de afgelopen vijf jaar te kwader trouw zijn ontstaan. Denk hierbij aan fraude, verslavingsproblematiek, schulden aangaan terwijl je weet dat je het niet terug kunt betalen, geen (complete) boekhouding als ondernemer, schulden uit misdrijven of overtredingen, etc. Vanaf 1 juli 2023 wordt maar drie jaar terug gekeken.

Kortom, de drempel om toegang te verzoeken tot de Wsnp is vanaf 1 juli 2023 verlaagd. Bovendien kan een schuldenvrije toekomst sneller worden bereikt.