De Nederlandse gevangenissen zitten voller dan ooit. De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) spreekt zelfs van een code zwart: er is nauwelijks nog plaats in penitentiaire inrichtingen.

Om de druk tijdelijk te verlichten, heeft het kabinet in juli 2025 een bijzondere maatregel ingevoerd. Sommige gedetineerden kunnen tot twee weken eerder worden vrijgelaten. Deze regeling, het zogenoemde eindverlof, roept begrijpelijkerwijs veel vragen op. Wat houdt het precies in? Voor wie geldt het? En hoe verhoudt dit zich tot het rechtsgevoel van slachtoffers en de samenleving?

Wat is het eindverlof?

Het eindverlof is een vorm van tijdelijk verlof die bestaat op grond van de Regeling tijdelijk verlaten van de inrichting (Rtvi). Door de huidige capaciteitsproblemen kunnen sommige gedetineerden tot twee weken eerder in vrijheid worden gesteld. Dat betekent dat sommige gedetineerden hun straf niet volledig binnen de muren van de inrichting hoeven uit te zitten.

Voor wie geldt de maatregel?

De regeling geldt alleen voor gedetineerden met een gevangenisstraf tot één jaar. Daarnaast gelden er belangrijke uitzonderingen. Personen veroordeeld voor zedenmisdrijven of ernstige geweldsdelicten komen niet in aanmerking. Ook bij risico op recidive of onvoldoende re-integratievoorbereiding kan eindverlof worden geweigerd.

Met andere woorden: het gaat vooral om kortgestrafte gedetineerden met een relatief laag risicoprofiel.

Waarom deze maatregel?

Het gevangeniswezen kampt al langere tijd met structurele personeelstekorten en capaciteitsproblemen. Nieuwe cellen zijn schaars, renovaties duren lang, en de instroom van veroordeelden is groter dan de uitstroom.

De overheid noemt de maatregel daarom een noodoplossing: zonder ingrijpen zou de detentiecapaciteit volledig vastlopen, met het risico dat verdachten niet meer kunnen worden geplaatst of voorlopige hechtenis moet worden uitgesteld.

Hoewel het eindverlof tijdelijk is bedoeld, blijft het eindverlof een noodzakelijk instrument zolang er geen structurele oplossing komt.

Contact

Op zoek naar een strafrechtadvocaat? Neem vrijblijvend contact met ons op via info@bouwmanadvocaten.nl.

Een verdachte die is aangehouden heeft volgens de wet recht op rechtsbijstand van een piketadvocaat (behoudens enkele uitzonderingen). Het is ten zeerste aangeraden om gebruik te maken van dit recht wanneer u verdacht wordt van een strafbaar feit. De advocaat kan u onder meer adviseren over uw rechten en de strategie, zoals zwijgen of juist verklaren tijdens het verhoor, de proceshouding en eventuele onderzoekswensen.

Piketadvocaat

Strafrechtadvocaten kunnen zich aanmelden voor de piketregeling. Piketadvocaten draaien dan eens in de zoveel tijd een piketdienst. Wanneer iemand wordt aangehouden en een advocaat gewenst is, kan de piketadvocaat opgeroepen worden. U hoeft niet zelf een advocaat te regelen. Dit wordt door de politie geregeld. Er gaat dan een melding uit naar de advocaat die op die dag piketdienst heeft. De piketadvocaat zal dan naar het politiebureau gaan om de verdachte te bezoeken en de zaak met hem te bespreken. De advocaat kan de verdachte ook bijstaan tijdens het verhoor.

Heeft u een eigen advocaat? U kunt dan uw eigen advocaat als voorkeur opgeven aan de politie. De politie zal dan een voorkeursmelding uitzetten naar uw advocaat. Uw advocaat moet dan wel deelnemen aan de piketregeling. Neemt uw eigen advocaat niet deel aan de piketregeling, dan kan uw eigen advocaat u alleen bijstaan op betalende basis. Daarentegen is de rechtsbijstand van een piketadvocaat gratis. De rechtsbijstand van een piketadvocaat wordt namelijk volledig vergoed door de staat.

Na de piketfase

Indien de verdachte verder vervolgd wordt door het Openbaar Ministerie en er een strafzaak komt, kan de piketadvocaat u ook bij de strafzaak bijstaan. Als u de advocaat niet kunt betalen, kunt u mogelijk in aanmerking komen voor gesubsidieerde rechtsbijstand (ook wel ‘pro deo’). De advocaat vraagt dan een zogeheten “toevoeging” aan voor u. U betaalt dan afhankelijk van uw inkomen en vermogen slechts een eigen bijdrage aan de advocaat.

Al onze strafrechtadvocaten nemen deel aan de piketregeling. Heeft u een strafrechtadvocaat nodig? Neem dan contact op met ons kantoor.

Onlangs is in het nieuws verschenen dat het Openbaar Ministerie (OM) vaker strafbeschikkingen wil opleggen in plaats van een zaak voor de rechter te brengen. Dit zou leiden tot minder celstraffen en een efficiëntere afhandeling van strafzaken. Maar wat betekent dit concreet voor jou als verdachte? In deze blog lees je wat een strafbeschikking is, wat de gevolgen kunnen zijn en waar je op moet letten.

Een strafbeschikking is een beslissing van het OM waarbij een straf wordt opgelegd zonder tussenkomst van een rechter. Dit kan bijvoorbeeld een geldboete, een taakstraf of een rijontzegging zijn. Een gevangenisstraf is niet mogelijk bij een strafbeschikking. De strafbeschikking kan alleen in strafzaken waarbij het gaat om een overtreding of een misdrijf waarop maximaal een gevangenisstraf van zes jaar staat. Het grote verschil met een reguliere strafzaak is dat je niet voor de rechter verschijnt, maar dat het OM de zaak zelfstandig afhandelt.

Het OM stelt dat meer strafbeschikkingen zorgen voor een snellere afwikkeling van strafzaken en een verlichting van de werkdruk bij rechters. Hierdoor zouden meer ernstige zaken de aandacht krijgen die ze verdienen. Dit klinkt efficiënt, maar er kleven ook nadelen aan.

Er is geen rechter betrokken bij de strafzaak. Een rechter beoordeelt de zaak pas als je in verzet gaat tegen de strafbeschikking. Dit betekent dat er een straf kan worden opgelegd zonder een rechterlijke toets daaraan voorafgaand. Daarnaast geldt dat ook een strafbeschikking wordt geregistreerd op jouw justitiële documentatie (strafblad).

Dit kan gevolgen hebben voor jouw Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG).

Als je een strafbeschikking ontvangt, is het belangrijk om niet direct akkoord te gaan zonder juridisch advies in te winnen. Je hebt het recht om binnen 14 dagen in verzet te gaan, waarna de zaak alsnog door een rechter beoordeeld kan worden. Een advocaat kan helpen inschatten of verzet in jouw situatie verstandig is en of er mogelijkheden zijn om de straf aan te vechten.

Hoewel strafbeschikkingen een efficiënte manier kunnen zijn om lichte strafzaken af te handelen, is voorzichtigheid geboden. Het accepteren van een strafbeschikking kan meer gevolgen hebben dan men doorgaans denkt.

Twijfels over jouw zaak? Neem dan contact met ons op voor advies via info@bouwmanadvocaten.nl.